Het valt me op dat er een zekere algemeenheid, een zekere gewoonheid is gegroeid over het gedachtengoed dat de mens zal mag beslissen over leven en dood. Ik vraag me af wanneer precies de omslag kwam. Ik kan me herinneren dat er overal in het nieuws discussie bestond over euthanasie. Je mag het zo noemen, ik zal je niet corrigeren, maar het blijft natuurlijk gewoon hulp bij zelfdoding. Bij dieren noemen ze dat dan ‘laten inslapen’ of ‘een spuitje geven’. Het zijn allemaal prachtige eufemismen maar het is en blijft moord. Of doodslag, ook goed.
Een kennis van een kennis had een akelige diagnose en dito prognose gekregen en het eerste wat kennis nr.1 zei was dat hij eraan moest denken dat hij een euthanasieverklaring moest opstellen zodat hij niet onnodig hoefde lijden en dood kon gaan wanneer hij eraan toe was. En dat vertelde ze mij en meteen verschoot ze van kleur want ze realiseerde zich dat ik daar anders over denk. Dat hoeft nou ook weer niet. Ik bedoel het feit dat ik er anders over denk, hoeft geen belemmering te zijn je mening te uiten. Ik oordeel niet zo snel. Wat andere mensen denken moeten ze zelf maar weten. Maar ik denk dat lijden niet zinloos is. Ik denk dat God een plan heeft voor mijn (en ieders) leven en dat hoewel niet altijd zichtbaar, er zeker een reden is voor elk lijden. Op zijn minst geeft lijden een gelegenheid tot groei. Ik denk dat wij zelf niets te zeggen hebben over dood en leven. En dat is ook de eerlijke reden dat ik veganist ben: ik voel me niet (zoveel) beter of hoger op de evolutionaire ladder dat ik vind dat het mijn recht is andere dieren te misbruiken voor mijn genot.
Ik liep met mijn stokoude hond over straat. Hij kan nauwelijks meer lopen en strompelt een paar stapjes en gaat dan uitgebreid staan snuffelen. Hier en daar doet hij een plas. Soms probeert hij zijn achterpoot op te tillen, zoals een reu dat hoort te doen, maar dan valt hij (bijna) om. Verder slaapt hij veel, het liefst in de zon op het dakterras waarvandaan hij dan naar voorbij lopende honden kan blaffen. Of hij ligt in de hangmat. De buurvrouw zag ons lopen en zei: gaat het wel goed met hem? Ach, zeg ik, hij is oud en versleten. Een aflopende zaak. Ik vind het zo mooi dat hij bij jullie gewoon oud mag worden! zegt ze, terwijl ze vol liefde zijn kop aait. Ik vond het een beetje vreemde opmerking. Ik bedoel Reinier woont al bij ons sinds 2011. Ik heb hem op een Zondag uit het asiel gehaald. Omdat ik op geen enkele andere dag kon in verband met examens, hadden ze speciaal voor mij het asiel geopend. Reinier was een vondeling en viel onder de pitbullwet, als hij niet snel uit het asiel gehaald werd, zou hij het niet overleven. Ik had al twee pitbulls heropgevoed en ik durfde het wel aan. Achteraf bleek dat hij echt nog een puppy was van een maand of negen. Hij is dus al elf jaar onze huisgenoot en we hebben van alles met hem meegemaakt. Zo een dier doe je toch niet zomaar weg? Ach, zegt Henk, veel mensen laten hun huisdier inslapen als hij niet meer helemaal gezond is, als hij ouder wordt. Ze willen plezier van hun dier, geen last! Mmmmm, denk ik dan, wel de lusten maar niet de lasten? Ik vind het niet oké. Bovendien vindt Reinier het leven echt nog leuk! Hij gaat graag mee naar de tuin, blaft graag naar andere honden en eet zijn brokjes met smaak.
Twee dagen in de week ben ik bij mijn Moeder. Ze weet de dingen niet zo goed meer. Ze gaat ook achteruit. Afgelopen Zondag kwam ik bij haar en zat ze vol met vragen: waarom zijn we hier? Hoe zijn we hier dan gekomen? Waarom ben ik dan jouw Moeder? Ik praat gewoon met haar alsof ze een klein kind is en leg uit dat ze getrouwd was met mijn Vader en dat ze toen een baby’tje kreeg en dat ik dat was. Daar moet ze verschrikkelijk hard om lachen. Even later zitten we een glaasje sap te drinken en zegt ze: ik ben toch echt nog niet mezelf! Ik zeg: nou dat is toch ook wat! Ben je bijna 91 en nóg niet jezelf! Weer moet ze hard lachen. Ik zou ook kwaad en ongeduldig kunnen worden, maar ik kies ervoor om er zo gewoon mogelijk mee om te gaan. Zoveel mogelijk serieus in te gaan op haar vragen en als het nodig is vierentwintig keer hetzelfde vertellen. Als juf ben ik dat sowieso gewend 😉 Je kunt je afvragen hoe nuttig haar leven nu nog is, of van hoeveel betekenis, maar voor mij is het een enorm waardevolle tijd en ik geniet erg van haar en haar grappige opmerkingen. Soms moet ik een tijdje diep nadenken voor ik begrijp wat ze bedoelt. Bijvoorbeeld heeft ze op haar bureau een foto van mijn oudste broer en een foto van mijn jongste zus met haar twee kinderen. Daar staat ze een hele poos naar te kijken en opeens zegt ze tegen mij: ik heb toch niet al mijn kinderen in zicht. Ik denk wat bedoelt ze nou??? Dan vraag ik: wil je graag foto’s van alle kinderen? Ze knikt langdurig, blij dat ik haar begrijp.
Iedereen die zichzelf belangrijk vindt, zal worden vernederd. Maar iemand die bescheiden is, zal worden geëerd. (…) Als je bij Mij komt, moet je meer van Mij houden dan van je vader en moeder, vrouw en kinderen, broers en zussen. Je moet zelfs meer van Mij houden dan van je eigen leven. Anders kun je niet mijn leerling zijn. Als je niet het kruis draagt en Mij volgt, kun je geen leerling van Mij zijn. (…) Zo kunnen jullie dus alleen maar mijn leerling zijn, als jullie alles wat jullie hebben, kunnen loslaten. Lucas 14, 11/ 26-27/ 33
In het rapport van de thuiszorg zit voorin Moeders euthanasieverklaring. Mijn broer heeft daar nog aan toegevoegd dat Moeder ook niet meer naar het ziekenhuis wil of geopereerd wil worden. Ik probeer dit blaadje zoveel mogelijk te negeren. En als ik er ben en Moeder valt en breekt iets, dan bel ik toch de ambulance. Lijden mag dan niet zinloos zijn, het is natuurlijk wel zinloos om iemand te laten lijden als dat niet hoeft!
En plotseling is psalm 2 actueler dan ooit. Echt, niets is meer troostrijk dan de psalmen! Voor elke gelegenheid, voor elk gevoel, voor elke dag is een geschikte psalm. Als je ooit een Bijbel openslaat, begin dan met de psalmen.
Waarom gaan de volken tekeer? Ze smeden plannen die toch niet zullen slagen.
De koningen van de aarde maken zich klaar voor de strijd.
Ze sluiten zich bij elkaar aan en komen in opstand tegen de Heer
en tegen de man die Hij heeft gezalfd.
We willen niet dat zij over ons heersen!
We willen niet dat zij ons vertellen wat wel en niet mag!
God in de hemel trekt zich niets van hun plannen aan.
De Heer lacht om hen.
Dan spreekt Hij woedend tegen hen.
Als ze zien hoe kwaad Hij is, worden ze doodsbang.
Deze koning heb Ik Zelf uitgekozen
als koning over mijn heilige berg Sion!
Ik zal jullie vertellen wat de Heer heeft besloten.
Hij heeft tegen mij gezegd:
‘Jij bent mijn zoon. Vanaf vandaag ben Ik je Vader.
Je mag Mij alles vragen.
Ik zal je alle volken geven.
De hele aarde zal van jou zijn.
Je zal streng over hen regeren, als met een ijzeren staf.
Je zal hen vernietigen, zoals je een kruik stukbreekt.’
Wees dus verstandig, koningen en leiders!
Luister naar mij en doe wat ik zeg:
Dien de Heer met diep ontzag.
Wees vol eerbied blij over Hem.
Buig je voor de zoon, zodat hij niet boos op je wordt.
Wacht niet te lang, want straks is het te laat.
Dan zal hij iedereen vernietigen die hem niet gehoorzaamt.
Het is heerlijk voor een mens om op God te vertrouwen!” PSALM 2
JuniperPiaRachel 